Καθαρά Δευτέρα κ Χαρταετός


Καθαρά Δευτέρα

Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι επειδή οι χριστιανοί “καθαρίζονται” σωματικά και πνευματικά. Τη μέρα αυτή σταματά κάθε κατανάλωση φαγητού και ξεκινά μια νηστεία 40 ημερών, όσες δηλαδή και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.

Κούλουμα ονομάζεται η μαζική έξοδος του κόσμου στην εξοχή για να γιορτάσουν την Καθαρά Δευτέρα και να πετάξουν χαρταετό, έθιμο μεταγενέστερο.
Για την ετυμολογία της λέξης υπάρχουν πολλές εκδοχές. Ο Ν. Πολίτης, πατέρας της ελληνικής λαογραφίας, θεωρεί ότι η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κόλουμους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος της Αποκριάς.
Σύμφωνα με μιαν άλλη εκδοχή, προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, τη λέξη “κόλουμνα”, δηλαδή “κολόνα”. Πιθανόν γιατί το πρώτο γλέντι Καθαράς Δευτέρας έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας την Καθαρά Δευτέρα “καθαρίζουν” ό,τι απέμεινε από τα μη νηστίσιμα φαγητά της Αποκριάς. Σε άλλα μέρη, όπως στην Ήπειρο, οι νοικοκυρές καθαρίζουν τις κατσαρόλες και όλα τα χάλκινα σκεύη με σταχτόνερο μέχρι ν' αστράψουν και βάφουν άσπρα τα πεζοδρόμια.
Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), ταραμάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι.


Χαρταετός

 
Ο χαρταετός είναι μια ελαφριά κατασκευή η οποία πετάει με τη βοήθεια του αέρα. Ο χαρταετός κρατιέται απ' αυτόν που τον πετάει μέσω της καλούμπας.
Η συνήθεια του πετάγματος χαρταετού προέρχεται από την Κίνα πιθανότατα. Είναι δημοφιλής σήμερα στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία, στην Ταϊλάνδη και στο Αφγανιστάν.
Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του εορτασμού της -τα κούλουμα.
Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται είτε από ελαφρύ ξύλο είτε από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί.

Ο πρώτος χαρταετός πιστεύετε πως κατασκευάστηκε στην Κίνα το 1000 π.Χ. αν και η πρώτη γραπτή μαρτυρία είναι για τον 4ο αιώνα π.Χ. Στην συνέχεια οι Κινέζοι πέρασαν σε πρακτικές εφαρμογές των χαρταετών. Συγκεκριμένα είχε βάλει έναν διαγωνισμό για τον πρώτο που θα κατάφερνε να πετάξει με έναν χαρταετό (αν και όχι φτιαγμένος από χαρτί), όπου ο νικητής θα κέρδιζε την ελευθερία του.
Σε νεότερα χρόνια, οι χαρταετοί χρησιμοποιούνταν και για κατασκοπευτικούς σκοπούς σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των αντιπάλων. Ταυτόχρονα, τοπογραφικές πτήσεις εκτελούνταν από Κινέζους για να υπολογίσουν την ακριβή τοποθεσία του παλατιού το οποίο ήταν απόρρητο στην Κίνα της εποχής εκείνης.

Και στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν δείγματα χαρταετών. Ο Αρχύτας έκανε μελέτες πάνω στις πτήσεις χαρταετών, τις οποίες αργότερα συμβουλεύθηκε ο Γαλιλαίος. Επίσης, αγγειογραφίες της εποχής εκείνης (4ος π.Χ. αιώνας) δείχνουν νεαρά να πετάει χαρταετό.

Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές αναφορές στους χαρταετούς, αλλά όλες μετά το 1400 μ.Χ. Πιο συγκεκριμένα, πιστεύετε ότι στην Ευρώπη ήρθε ο χαρταετός από την Ασία, έπειτα από την επίσκεψη Χριστιανών μοναχών.




Κατασκευή: Χαρταετός


Για να πετάξει σωστά ο χαρταετός χρειάζεται καλό ζύγισμα. Τα ζύγια πρέπει να είναι φτιαγμένα έτσι ώστε ο χαρταετός να πετά με μια ορισμένη γωνία στο ρεύμα του αέρα. Έτσι, ο αέρας που κινείται κάτω από το χαρταετό έχει μεγαλύτερη πίεση από τον αέρα που κινείται πάνω του, κάνοντας τον έτσι να ανεβαίνει με ταχύτητα στον ουρανό.

Αυτό αποδεικνύει και η θεωρία του φυσικού Μπερνούλι, που αναφέρει ότι όταν ο αέρας κινείται με μικρή ταχύτητα γύρω από ένα σώμα έχει μεγάλη δύναμη, όταν όμως κινείται με μεγάλη ταχύτητα έχει μικρή δύναμη. Προσέξτε όμως, αν φτιάξετε τον αετό σας να πετά με πολύ μεγάλη γωνία, τότε μάλλον δεν θα μπορέσει να ανέβει ποτέ στον ουρανό, γιατί ο νόμος του Μπερνούλι θα λειτουργήσει αντίστροφα.


Ξέρεις ότι η συνήθεια του πετάγματος χαρταετού προέρχεται πιθανότατα από την Κίνα. Είναι δημοφιλής σήμερα στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία, στην Ταϊλάνδη και στο Αφγανιστάν.
Οι Κινέζοι ακόμη και σήμερα πιστεύουν ότι πετώντας τον χαρταετό διώχνουν την κακή τύχη, ενώ όσο πιο ψηλά φτάσει ο χαρταετός τόσο πιο τυχεροί θα είναι.
Στην χώρα μας έφθασε δια μέσου των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, και των λιμανιών της Ανατολής (Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Χίο) εκεί όπου υπήρχε η δυνατότητα εξεύρεσης χρωματιστού χαρτιού και σπάγκου.

Κατασκευή του χαρταετού

Τα κύρια μέρη ενός χαρταετού είναι τρία. Σίγουρα όλοι έχετε ακούσει να μιλούν για το σκελετό, τα ζύγια ή την ουρά. Δεν είναι δύσκολο να φτιάξεις το δικό σου χαρταετό. Αρκεί να ακολουθήσεις τις παρακάτω οδηγίες με προσοχή· Ας τα πάρουμε ένα ένα:

α. Υλικά για τον σκελετό

1. 3 ξύλινα πηχάκια (Πρέπει όλα να έχουν το ίδιο μήκος και το ίδιο πάχος. Για ένα μικρό χαρταετό, τα πηχάκια μπορεί να είναι 60 εκατοστά. Οι καλύτεροι χαρταετοί είναι αυτοί που έχουν ελαφρύ σκελετό. Γι’ αυτό, παλιά χρησιμοποιούσαν μόνο ξυσμένα καλάμια.) 
2. γερό σπάγκο
3. μεγάλη κόλλα από χαρτί γλασέ ή πλαστικό ή ύφασμα 
4. ψαλίδι 
5. μολύβι 
6. κόλλα

Βήματα κατασκεύης του σκελετού

kite11.  Τοποθέτησε το ένα πηχάκι οριζόντια και τα άλλα δύο να σχηματίζουν X πάνω σ’ αυτό. Πρέπει όλες οι γωνίες που σχηματίζονται να είναι ίσες, 60 μοίρες η καθεμία. 
2. Δέσε τα ξύλα μεταξύ τους γερά με σπάγκο ή κάρφωσε τα 
3. Ένωσε όλες τις κορυφές των ξύλων με σπάγκο.
4. Βάλε το σκελετό πάνω στο χαρτί και ζωγράφισε το περίγραμμα του. Μετά σχεδίασε ένα kite2δεύτερο περίγραμμα, 5 εκατοστά πιο μεγάλο από το πρώτο.
5. Κόψε το μεγάλο περίγραμμα του χαρτιού 
6. Δίπλωσε το χαρτί γύρω γύρω πάνω από το σπάγκο και κόψε τις γωνίες που περισσεύουν. Τώρα αναδίπλωσε και κόλλησε το χαρτί.

β. Υλικά για τα ζύγια

σπάγκος
ψαλίδι

Βήματα κατασκευής

1. Κόψε 5 κομμάτια σπάγκου με ίδιο μήκος, 30 εκ. (Το μήκος του σπάγκου πρέπει να είναι το μισό του μήκους που έχει το πηχάκι). Δέσε τα κομμάτια του σπάγκου στα σημεία A, B, Γ, Δ και E. (κάτω σχήμα)
kite32. Δέσε τα κομμάτια από τα A, B και E μεταξύ τους σ’ έναν κεντρικό κόμπο. Σε αυτόν τον κόμπο θα δέσεις και το μακρύ και γερό σπάγκο με τον οποίο θα πετάξεις τον αετό. O σπάγκος καταλήγει σ’ ένα κυλινδρικό κομμάτι ξύλου (καλούμπα).
3. Δέσε μεταξύ τους τα κομμάτια του σπάγκου Γ και Δ. Εκεί 8α δέσεις τον σπόγγο της ουράς, που πρέπει να είναι 5 φορές μεγαλύτερος από το ύψος του αετού. 











γ. Υλικά για την ουρά

 κόλλες από χρωματιστό χαρτί γλασέ
 σπάγκος 5 φορές μεγαλύτερος από το ύψος του αετού.
kite4Βήματα

1. Δίπλωσε σε μορφή φυσαρμόνικας το χαρτί αφήνοντας αδίπλωτο ένα κομμάτι 5 εκατοστών.
Κόψε με το ψαλίδι τη φυσαρμόνικα, κάθετα στις πτυχές.
Ξεδίπλωσε τα κομμένα κομμάτια του χαρτιού και δίπλωσε το κομμάτι που δεν έκοψες σ’ ένα ματσάκι. 
kite52 Δέσε καθένα από αυτά τα ματσάκια στο σπάγκο της ουράς σε απόσταση 15-20 εκ. H ουρά έχει μεγάλη σημασία, γιατί αυτή εξασφαλίζει την  ισορροπία του αετού. Για να ξεχωρίζει ο αετός σου, μπορείς να ζωγραφίσεις κάτι ή να  φτιάξεις ένα κολάζ στην μπροστινή του όψη.
Βρες ένα ανοικτό πλάτωμα μακριά από τα ηλεκτροφόρα σύρματα και δέντρα, γυρίζουμε τον χαρταετό μας κόντρα στον άνεμο και

ΑΜΟΛΑ ΚΑΛΟΥΜΠΑ!
 

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Για την διακοπή των μαθημάτων της σύγχρονης εξ' αποστάσεως εκπαίδευσης